Η πανδημία του κορωνοϊού αποτελεί σοβαρή απειλή για τη δημόσια υγεία. Ασθενείς με χρόνια αναπνευστικά νοσήματα θεωρούνται ιδιαίτερα ευάλωτοι στον ιό, καθώς η νόσος COVID μπορεί να επιδεινώσει σοβαρά τη λειτουργία του αναπνευστικού τους συστήματος, γι αυτό οφείλουν να πάρουν τις ανάλογες προφυλάξεις.Οι παρακάτω οδηγίες αφορούν τη διαχείριση παιδιών με άσθμα και χρόνιες πνευμονοπάθειες κατά τη διάρκεια της πανδημίας υπό τις παρούσες συνθήκες, με βάση την υπάρχουσα διεθνή βιβλιογραφία και τα μέχρι στιγμής δεδομένα για τη νόσο COVID-19. Δεν αποκλείεται οι οδηγίες αυτές να επικαιροποιηθούν αν προκύψουν νέα επιστημονικά δεδομένα. Επιπλέον, δεν αποτελούν οδηγίες διαχείρισης ύποπτων περιστατικών ή επιβεβαιωμένων κρουσμάτων COVID-19.
A. ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΔΙΑΓΝΩΣΜΕΝΟ ΑΣΘΜΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ COVID-19
Θεραπεία
– Τα ασθματικά παιδιά οφείλουν να συνεχίσουν την αγωγή με εισπνεόμενα φάρμακα, όπως αυτή δόθηκε από το γιατρό τους. Η οδηγία αυτή περιλαμβάνει και τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή.
– Σε έξαρση των συμπτωμάτων άσθματος στο παιδί, πρέπει να ακολουθείται το θεραπευτικό πλάνο που συστήθηκε από τον θεράποντα ιατρό. Σε οξείες ασθματικές κρίσεις ενδείκνυται η χορήγηση κορτικοστεροειδών από το στόμα για λίγες ημέρες, σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού.
– Τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή δεν αυξάνουν τον κίνδυνο σοβαρής νόσησης από SARS-Cov-2, καθώς έχει αποδειχθεί ότι δεν προκαλούν ανοσοκαταστολή. Το ίδιο ισχύει και για τα κορτικοστεροειδή από του στόματος, για περιορισμένη χρήση λίγων ημερών.
– Στην περίπτωση που απαιτείται μακροχρόνια θεραπεία με κορτικοστεροειδή από του στόματος σε ασθενείς με σοβαρό άσθμα, αυτή πρέπει να διατηρείται στη χαμηλότερη δυνατή δόση, και πάντα σε συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό.
– Βιολογικές θεραπείες γίνονται μόνο σε ασθενείς με σοβαρό άσθμα που τις έχουν απόλυτη ανάγκη, για να μειωθούν οι ανάγκες τους σε άλλα φάρμακα και ο κίνδυνος σοβαρών εξάρσεων.
– Ασθενείς με αλλεργική ρινίτιδα ενδείκνυται να συνεχίσουν τη θεραπεία με ρινικό εκνέφωμα (σπρέι) κορτικοστεροειδών, σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού.
– Οι γονείς οφείλουν να ελέγξουν αν η ποσότητα των φαρμάκων που διαθέτουν είναι ικανοποιητική, και να επικοινωνήσουν εγκαίρως με τον θεράποντα ιατρό σε αντίθετη περίπτωση.
Χρήση συσκευών
– Πριν από κάθε χρήση της εισπνεόμενης αγωγής οφείλει το παιδί και ο ενήλικας που ενδεχομένως βοηθά στη χορήγηση του φαρμάκου να πλένουν τα χέρια τους. Όλα τα μέρη της εισπνεόμενης συσκευής (μάσκα, επιστόμιο, αεροθάλαμος, κτλ) πρέπει να καθαρίζονται μετά από κάθε χρήση με ήπιο καθαριστικό (π.χ. κοινό σαπούνι), ή ακολουθώντας τις οδηγίες του κατασκευαστή.
– Κάθε συσκευή πρέπει να χρησιμοποιείται αποκλειστικά και μόνο από ένα παιδί. Η χρήση κοινής συσκευής από άτομα της ίδιας οικογένειας αυξάνει κατά πολύ τον κίνδυνο διασποράς του ιού.
– Η χρήση των νεφελοποιητών στο σπίτι επιτρέπεται χωρίς περιορισμούς. Υπάρχει διχογνωμία απόψεων για τη νεφελοποίηση σε ιατρεία/κέντρα υγείας, η επικρατούσα οδηγία προς το παρόν είναι περιορισμένη και προσεκτική χρήση σε αυτούς τους χώρους, για το ενδεχόμενο διασποράς σωματιδίων.
Άλλα μέτρα
– Πρέπει να αποφεύγεται η έκθεση του ασθματικού παιδιού σε παράγοντες που είναι γνωστό ότι επιδεινώνουν το άσθμα του.
– Η σπιρομέτρηση πρέπει να αποφεύγεται για να μειωθεί ο κίνδυνος διασποράς του ιού, τουλάχιστον για το πρώτο διάστημα μετά τη χαλάρωση των μέτρων δημόσιας υγείας. Στην περίπτωση που η μέτρηση είναι απόλυτα αναγκαία, πρέπει να τηρούνται επιπλέον μέτρα υγιεινής.
ΠΗΓΕΣ
https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/need-extra-precautions/asthma.html
https://www.nice.org.uk/guidance/ng166
Bousquet J et al, Allergy 2020 Mar 31. doi: 10.1111/all.14302
B. ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΧΡΟΝΙΕΣ ΠΝΕΥΜΟΝΟΠΑΘΕΙΕΣ (ΚΥΣΤΙΚΗ ΙΝΩΣΗ, ΠΡΩΤΟΠΑΘΗ ΔΥΣΚΙΝΗΣΙΑ ΤΩΝ ΚΡΟΣΣΩΝ, ΚΤΛ) ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ COVID-19
Θεραπεία
– Οι ασθενείς με χρόνιες πνευμονοπάθειες οφείλουν να συνεχίσουν τη θεραπευτική αγωγή, όπως αυτή δόθηκε από το γιατρό τους. Η οδηγία αυτή περιλαμβάνει και τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή, στη περίπτωση που αποτελούν μέρος της θεραπείας.
– Η αναπνευστική φυσιοθεραπεία και η σωματική άσκηση αποτελούν σημαντικό κομμάτι της αντιμετώπισης της νόσου και οφείλουν να συνεχιστούν.
– Στην περίπτωση που εμφανίσουν συμπτώματα έξαρσης της νόσου (πυρετό, αυξημένο βήχα, αυξημένες εκκρίσεις, κα) πρέπει να επικοινωνήσουν με το θεράποντα ιατρό τους το συντομότερο δυνατό.
– Ασθενείς σε θεραπεία με ρινικό εκνέφωμα (σπρέι) κορτικοστεροειδών οφείλουν να τη συνεχίσουν, σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού.
– Οι γονείς οφείλουν να ελέγξουν αν η ποσότητα των φαρμάκων που διαθέτουν είναι ικανοποιητική, και να επικοινωνήσουν εγκαίρως με τον θεράποντα ιατρό σε αντίθετη περίπτωση.
Χρήση συσκευών
– Πριν από κάθε χρήση της εισπνεόμενης αγωγής οφείλει το παιδί και ο ενήλικας που ενδεχομένως βοηθά στη χορήγηση του φαρμάκου να πλένουν τα χέρια τους. Όλα τα μέρη της εισπνεόμενης συσκευής (μάσκα, επιστόμιο, αεροθάλαμος, κτλ) πρέπει να καθαρίζονται μετά από κάθε χρήση με ήπιο καθαριστικό (π.χ. κοινό σαπούνι), ή ακολουθώντας τις οδηγίες του κατασκευαστή.
– Κάθε συσκευή πρέπει να χρησιμοποιείται αποκλειστικά και μόνο από ένα παιδί. Η χρήση κοινής συσκευής από άτομα της ίδιας οικογένειας αυξάνει κατά πολύ τον κίνδυνο διασποράς του ιού.
– Η χρήση των νεφελοποιητών στο σπίτι επιτρέπεται χωρίς περιορισμούς. Υπάρχει διχογνωμία απόψεων για τη νεφελοποίηση σε ιατρεία/κέντρα υγείας, η επικρατούσα οδηγία προς το παρόν είναι περιορισμένη και προσεκτική χρήση σε αυτούς τους χώρους, για το ενδεχόμενο διασποράς σωματιδίων.
Άλλα μέτρα
– Η σπιρομέτρηση πρέπει να αποφεύγεται για να μειωθεί ο κίνδυνος διασποράς του ιού, τουλάχιστον για το πρώτο διάστημα μετά τη χαλάρωση των μέτρων δημόσιας υγείας. Στην περίπτωση που η μέτρηση είναι απόλυτα αναγκαία, πρέπει να τηρούνται επιπλέον μέτρα υγιεινής.
Από τους:
Δρ. Πηνελόπη Αναγνωστοπούλου, Λέκτορας Παιδιατρικής, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Κύπρου
Δρ. Παναγιώτης Γιάλλουρος, Καθηγητής Παιδιατρικής, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Κύπρου
ΠΗΓΕΣ
https://www.nice.org.uk/guidance/ng170/chapter/3-Modifications-to-usual-care-and-service-delivery
https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/need-extra-precautions/groups-at-higher-risk.html#chronic-lung-disease